Gjak i madh po derdhet në Gaza, shtëpitë janë të shkatërruara deri në rrënoja dhe spitalet janë vërshuara nga të plagosurit. Breshëria e raketave të Hamasit në Izrael vazhdon, të kundërsulmuara nga bombat e raketat e ushtrisë izraelite. Të vdekurit janë me qindra.
Është e tmerrshme. Por bota ka parë të gjitha të tillë edhe më parë – dy herë. Operacioni Mbrojtës i përngjanë shumë dy të mëhershmëve, atyre të vitit 2008 dhe 2012.
Hamasi nuk do të tërhiqet. Dhe Izraeli refuzon të ndalet deri sa ta ndiejë se puna është kryer.
Miliona nga e gjithë bota shikojnë dhe pyesin: Çfarë shpreson Izraeli të arrijë?
CNN ka vënë këtë pyetje dy opinionistët izraelitë: një ish-korrespondent ushtarak, tjetri një gazetar i të drejtave të njeriut, kryesisht i të drejtave palestineze, transmeton Telegrafi.
Edhe pse ata nuk ishin dakord në shumë pika, ata çuditërisht bien dakord mbi disa të tjera. Kjo është se si ata u përgjigjën:
1. Cili është qëllimi final i Izraelit?
Nuk ka. Te dy ekspertët pajtohen rreth kësaj.
Por mendojnë se Izraeli nuk mund të punojë drejt një rezultati dramatik, janë objektivat konkrete, thotë shkrimtari ushtarak Ron Ben-Yishai.
Janë qëllimet afatshkurtra dhe afatgjata që janë të vlefshme për Izraelin, argumenton ai.
Shumë prej tyre do të arrihen, pranoi gazetari kritik Gideon Levy. Por ai nuk është dakord për mënyrën se si po tentohet të arrihen.
Ata nuk do ta kurojnë sëmundjen, por përkundrazi, do ta ushqejnë atë, argumenton ai. Kjo do ta kthej dhunën në një makth të përsëritur.
2. Cili është objektivi i menjëhershëm ushtarak?
Qeveria konservatore e udhëhequr nga kryeministri Benjamin Netanyahu dëshiron të ndalojë sulmet me raketa të Hamasit nga tunelet nëntokësore, por me teper se kjo misioni gjithashtu do të dobësojë Hamasin, thotë Ben-Yishai.
“Shkatërrimi i pushtetit politik dhe aftësia e Hamasit për të vepruar si një lëvizje politike dhe ushtarake”, janë objektivat, thotë ai.
Ben-Yishai ka besim se mund të arrihet.
“Për afat të shkurtër kohor, pa dyshim”, pajtohet Levy. Por ai mendon se Hamasi do të kthehet më i fortë pas këtij operacioni, si ushtarakisht dhe politikisht.
Ai përmend operacionin e vitit 2012 dhe operacionin e vitit 2008. Në vitin 2008, 1.300 palestinezë dhe më shumë se një duzinë izraelitësh vdiqën. Më pas, Hamasi bëri një rikthim të plotë, tha ai, transmeton Telegrafi.
3. Çfarë shkaktoi këtë raund të konfliktit?
Levy sheh sulmet me raketa nga Gaza si “shkaktar” i tensioneve kumulative.
Ai tregon për procesin e paqes të iniciuar nga sekretari i shtetit të SHBA, John Kerry, në mes të Izraelit dhe palestinezëve. Ai që u ndërpre javë më parë.
“Gjatë gjithë kohës, dikush ishte zhdukur nga tryezën e bisedimeve”, tha ai. “Gaza është injoruar tërësisht”.
Vrasje e tre adoleshentëve pastaj e një të riu palestinez, ka ndezur “pasionet” në të dyja anët.
Shtoni kësaj edhe dëshpërimin në Gaza. Rripi i ngushtë i kësaj toke është mbyllur në të gjitha anët, dhe njerëzit atje jetojnë në varfëri të skajshme dhe të privuar thuaja se nga gjithçka.
“Gaza është sot kafazi më i madh në botë”, thotë Levy.
Zjarri i raketave është vetëm një pjesë e gjithë kësaj, thotë ai. Kjo është një mënyrë e Hamasit që të godasë tryezën.
“Kjo formulë është jashtë lojës. Kjo nuk është në tavolinë tani”, thotë ai. “Opsioni ushtarak është bërë i pashmangshëm”.
4. Çfarë e bën këtë aksion ndryshe?
Ben-Yishai pajtohet me vlerësimin e Levy se Hamasit janë kthyer më të fortë që nga operacioni i fundit ushtarak – të paktën në një kuptim, transmeton Telegrafi.
Ata kanë më shumë raketa me rreze të gjata. Më parë, militantët i kishin importuar të gjitha nga jashtë. Tani ata mund të ndërtojnë vetë ato, thotë ai.
Ata kanë “varrosur” edhe një rrjet të sistemeve të tyre thellë nën tokë. Goditja e tyre “është mjaft e vështirë”, thotë Ben-Yishai.
Ushtria izraelite do të duhej të godasë thellë në ato sisteme.
Levy thotë se përmirësimi në armatim është pjesë e ciklit vicioz që është parë më parë.
Ushtria izraelite shkatërron aftësitë e militantëve; ata të kthehen më të fortë.
“Deri në operacion tjetër, ata do të jenë edhe më mirë të pajisur”, thotë ai. “Kështu do jenë edhe izraelitët”.
Hamasi ka shkaktuar edhe më shumë viktima në Izrael këtë herë – 29 ushtarë kanë vdekur, ndërsa pak më shumë se një duzinë vdiqën në aksionin paraprak.
Në qoftë se vdesin më shumë izraelitë, kjo mund të ndikojë në opinionin publik izraelit që të reagojë ndryshe, thotë Levy. Por deri tani, publiku është duke treguar shumë mbështetje për operacionin në Gaza.
5. Cilat do të jenë efektet e qëndrueshme të operacionit?
Qeveria shpreson se aksioni i fundit do t’i krijojë Izraelit një paqe relative për disa vite, përkatësisht rivendosjen e normalitetit për një kohë, thotë Ben-Yishai.
“Pas çdo raundi të armiqësisë … është një lloj ‘gjumi’ të cilin Izraeli e dëshiron”, thotë ai.
Njerëzit mund të mendojnë për gjëra të tjera dhe të trajtojë çështje të tjera, si ekonomia.
Por kjo nuk mund të thuhet se ia vlen, thotë Levy. Një turmë palestinezësh do të vriten, jeta e disa të tjerëve do të shkatërrohet.
“Edhe nga pikëpamja thjesht egoiste, kjo është e barabartë me një fitore ‘hiqi’”.
“Ne do të shohim skena të tmerrshme”, thotë ai. “Bota do të dënojë Izraelin. Dhe çfarë del prej saj? Një vit i paqes”.
Ben-Yishai beson se ka diçka e përhershme për të bërë. Që të përsëriten aksionet në Gaza deri sa ta “zhveshin” armikun deri në ndalimin e hedhjes së raketave.
Megjithatë, rezultati do të jetë i kundërt, thotë Levy.
Ai parashikon se kjo ndërhyrje ushtarake do të përgatiste terrenin për ndërhyrjen e ardhshme të frikshme – dhe pastaj tjetrën dhe tjetrën.
