Falendërimet dhe lavdërimet i takojnë Allahut të Madhërishëm, kurse salavatet dhe pershëndetjet tona ia dërgojmë pejgamberit tonë, Muhamedit paqja dhe mëshira e Allahut qofshin mbi të.
Ky është një shkrim në të cilin do të mundohem që, me lejen e Allahut, të paraqes dispozitën e Sheriatit, gjegjësisht mendimet e dijetarëve islam, në lidhje me Zekatu el-Fitrin.
Ekzistojnë dy mendime të dijetarëve në lidhje me dizpozitën e dhënies së Zekatu el-Fitrit:
Mendimi i parë: Dhënja e Zekatu el-Fitrit është farz ( obligative ). Ky është mendimi i katër medhhebeve (shkollave juridike islame), si dhe i shumicës absolute të dijetarëve islam .
Argumentet:
1. Hadithi që e transmeton Abullah ibn Omeri, Allahu e mëshiroftë, ku thotë: ” Pejgamberi,paqja dhe mëshira e Allahut qofshin mbi të, ka obliguar dhënien e Zekatu el-Fitrit, një saë’ nga hurmat, apo një saë’ nga elbi, për çdo person të lirë apo rob, mashkull apo femër nga muslimanët” .
Ky hadith është bazë në kapitullim e Zekatu el-Fitrit.
2. Hadithi tjetër që e transmeton Abullah ibn Omeri, Allahu e mëshiroftë, gjithashtu, ku thotë: ” Pejgamberi,paqja dhe mëshira e Allahut qofshin mbi të, ka urdhëruar që dhënia e Zekatu el-Fitrit të bëhet para se të dalin njerëzitë për faljen e namazit ( namazit të bajramit ) ”
Urdhëri që vie nga Pejgamberi, paqja dhe mëshira e Allahut qofshin mbi të, nënkupton obligueshmërinë, me përjashtim të rasteve kur kjo ndryshohet nga ndonjë argument tjetër.
3. Hadithi të cilin e transmeton Talha Iben Ubejdilah, Allahu e mëshirfotë, ku përmend një njeri i cili erdhi te Pejgamberi, paqja dhe mëshira e Allahut qofshin mbi të, dhe e pyeti për Islamin. Pejgamberi, paqja dhe mëshira e Allahut qofshin mbi të, i përmendi atij obligueshmërinë e pesë namazeve gjatë një dite dhe një nate, obligueshmërinë e agjërimit të muajit të Ramazanit dhe obligueshmërinë e dhënies së Zekatit.Në një pjesë të ketij hadithi thuhet: ” Pejgamberi, paqja dhe mëshira e Allahut qofshin mbi të, i përmendi atij obligueshmërinë e dhënies së Zekatit.Ai tha: A obligohem me diç tjetër (sa i përket dhënies nga pasuria)?Pejgamberi, paqja dhe mëshira e Allahut qofshin mbi të, tha:Jo, vetëm nëse dëshiron ti vullnetarisht” .
Shumica e dijetarëve thonë se Zekatu el-Fitri bënë pjesë në Zekatin obligativ, të përmendur në këtë hadith , dhe në ajetet që urdhërojnë dhënien e Zekatit të pasurisë .
4. Ixhmai’ ( koncensusi ) i dijetarëve rreth obligueshmërisë së Zekatu el-Fitrit, siç e përmend Ibn el-Mundhiri,kurse Is-haku e vlerëson sikurse ixhma’ .
Përgjigjje ndaj këtij argumenti:
Ibn Haxheri, Allahu e mëshiroftë ka thënë: Pretendimi për ekzistimin e ixhmai’t rreth kësaj çështjeje nuk është i qëndrueshëm .Kjo do të shihet gjatë përmendjes së mendimit të dytë dhe përmendjes së dijetarëve që e kanë atë mendim.
Mendimi i dytë: Dhënja e Zekatu el-Fitrit është sunnet i fortë ( shumë e preferuar ). Ky është mendimi i disa prej malikive të vonshëm, i Ibn el-Lubbanit nga shafiitë, i Daud edh-Dhahiriut, i el-Esamit dhe Ibn Alijjete .
Argumentet:
Ky grup i dijetarëve ka argumentuar me një argument të mëvetësishëm dhe me disa prej argumenteve të mendimit të parë, duke i kuptuar ato si argumente për mendimin e tyre, dhe kjo si në vijim:
1. Hadithi të cilin e transmeton Kajs ibn Sa’d, Allahu qoftë i kënaqur me të, ku thotë: “Na kishte urdhëruar i dërguari i Allahut, paqja dhe mëshira e Allahut qofshin mbi të, me Zekatu el-Fiter para se të vinte urdhëri për Zekatin (zekati i pasurise).Pasi që zbriti urdhëri për Zekatin, as nuk na urdhëroi me Zekatu el-Fiter e as nuk na ndaloi, edhe pse ne e praktikonim atë” .
Ky hadith tregon se urdhëri i përmendur në hadithet paraprake, nga të cilët kuptohej obligueshmëria e Zekatu el-Fitrit, është i abroguar (anuluar) nga ky hadith.
Përgjigjje nga këtij argumenti:
Përgjigjja ndaj këtij argumenti është në dy drejtime:
a) Ka mospajtim në mes të dijetarëve rreth vërtetësisë së këtij hadithi.
b) Edhe sikur të jetë i saktë, nuk ka argument në të për anulimin e obligueshmërisë, sepse Pejgamberi, paqja dhe mëshira e Allahut qofshin mbi të, mund të jetë mjaftuar me urdhërin e parë (para zbritjes së urdhërit për Zekat) dhe nuk ka pasur nevojë për përsëritjen e urdhërit.Pastaj themi se, ardhja e nje urdhëri nuk nënkupton anulimin e urdhërit tjetër .
2. Hadithi i Ibni Omerit, Allahu qoftë i kënaqur me të, të cilin e përmendëm më lartë, ku thotë: ” Pejgamberi,paqja dhe mëshira e Allahut qofshin mbi të, ka obliguar dhënien e Zekatu el-Fitrit….”.
Në këtë hadith është përmendur fjala arabe “Fereda” e cila gjuhësiht nënkupton “Ka përcaktuar”, pra, Pejgamberi, paqja dhe mëshira e Allahut qofshin mbi të, ka përcaktuar gjërat nga të cilat ipet Zekatu el-Fitri dhe masa që duhet dhënë, e jo që ka obliguar atë .
Përgjigje ndaj këtij argumentimi:
Përgjigjja mund të jetë në dy forma:
a) Është e vërtetë që kjo fjale në esencën gjuhësore don të thotë “Ka përcaktuar”, mirëpo kuptimi i fjalës është bartë nga ai etimologjik (gjuhësor) në atë terminologjik (sheriatik), dhe të kuptuarit e saj si “Ka obliguar” është më i drejtë se sa “Ka përcaktuar” .
b) Ajo që të vie në mend, më së pari, kur e lexon këtë shprehje është kuptimi sheriatik, don të thotë “Ka obliguar”,e jo “Ka përcaktuar” .
3. Hadithi i lartpërmendur, në të cilin Pejgamberi, paqja dhe mëshira e Allahut qofshin mbi të, i përmendi atij njeriu që kishte ardhur të pyeste rreth Islamit obligueshmërinë e Zekatit.Ai pyeti: A obligohem me diç tjetër (sa i përket dhënies nga pasuria)?Pejgamberi, paqja dhe mëshira e Allahut qofshin mbi të, tha: “Jo, vetëm nëse dëshiron ti vullnetarisht”.
Ky grup i dijetarëve mendojnë se Zekatu el-Fitri nuk bënë pjesë në Zekatin obligativ të përmendur në këtë hadith, prandaj nuk është obligim, sepse hadithi mohon obligueshmërinë e çdo lloj zekati përveç Zekatit të pasurisë, i cili është prej kushteve të Islamit. Gjithashtu mendojnë se, Zekatu el-Fitri nuk përfshihet as në ajetet të cilat obligojnë Zekatin e pasurisë .
Mendimi i saktë:
Mendimi më i saktë rreth kësaj dispozite është mendimi i parë, për arsyet vijuese:
1. Argumentet e këtij mendimi janë të forta, si në aspektin e vërtetësisë ashtu edhe në aspektin e domethënies dhe argumentimit.
2. Përgjigjjet e dhëna ndaj argumenteve të mendimit të dytë janë mjaft të qëndrueshme.
3. Ky është mendimi i shumivës apsolute të dijetarëve dhe vetëm një pjesë e vogël e dijetarëve nuk mendojnë kështu, siç u pa më lartë.
Allahu e din më së miri.
Shkroi: Arben Ahmetaj
Riad – Arabia Saudite
6/8/1435 – 4/6/2014