Pakistani synon të zbatojë një sistem bankar të përputhshëm me Sheriatin, pa interes, deri në janar të vitit 2028. Ndërsa ky synim përfaqëson një ndryshim të rëndësishëm drejt një sistemi financiar të bazuar në vlera islame, praktikuesit paralajmërojnë se sfidat e pazgjidhura mund të minojnë këtë tranzicion.

Vullnet i ri politik

Në prill të vitit 2022, Gjykata Federale e Sheriatit (FSC), gjykata kushtetuese islame e vendit, vendosi që i gjithë sistemi bankar duhet të jetë plotësisht i lirë nga riba – më së shumti e njohur si interes – deri në fund të vitit 2027. Gjykata urdhëroi qeveritë federale dhe provinciale të ndryshojnë ligjet përkatëse bankare në përputhje me legjislacionin islam.

Megjithatë, ky urdhër nuk ishte përpjekja e parë e FSC-së për të shtyrë drejt një sistemi tërësisht islamik bankar. Gjykata fetare kishte bërë një deklaratë fillestare në vitin 1999, thekson Dr. Sanaullah Ansari, drejtor ekzekutiv i Aklqtisad Consulting, por ajo u shty nga qeveritë pasuese përmes apelimeve dhe rishikimeve ligjore.

“Kjo procedurë vazhdoi dhe më në fund, në prill 2022, FSC urdhëroi qeverinë që të konvertojë sistemin aktual bankar konvencional deri më 31 dhjetor 2027,” thotë ai.

Megjithatë, këtë herë ekziston një vullnet i mjaftueshëm politik për të prezantuar bankimin islamik, i shoqëruar nga një plan i qartë veprimi i dhënë nga Banka Qendrore e Pakistanit (SBP). Pas vendimit të FSC-së, SBP publikoi planin e saj pesëvjeçar (2023–2028), duke vendosur objektiva ambicioze për të transformuar sektorin bankar konvencional.

Aktualisht në Pakistan operojnë 22 banka, përfshirë gjashtë banka tërësisht islame. Shumë nga bankat e mbetura konvencionale ose operojnë dritare islame, ose kanë filluar të planifikojnë një konvertim të plotë. United Bank Limited (UBL) dhe Faysal Bank kanë kaluar në sistemin islamik, ndërsa Bank of Khyber dhe National Bank of Pakistan janë në proces. Të tjera, si Bank of Punjab, janë gjithashtu duke shqyrtuar këtë kalim.

Paralelisht, Komisioni i Letrave me Vlerë dhe Shkëmbimeve të Pakistanit (SECP) – agjencia rregullatore financiare e vendit – prezantoi udhëzimet për qeverisjen islame në janar të vitit 2023.

Këto udhëzime zbatohen për kompanitë financiare jobankare, operatorët e Takaful-it dhe fondet private të pensioneve, me qëllim thellimin e tregjeve kapitale islame.

Borxhi sovran, koordinimi dhe perspektiva e tregut

Pakistani është vendi i dytë më i madh me shumicë myslimane në botë. Megjithatë, pavarësisht këtij numri të madh, përfshirja financiare në të gjithë vendin mbetet e vakët. Profili i borxhit sovran të vendit është një faktor tjetër kritik; FMN vëren se borxhi qeveritar përbën 71.4% të PBB-së së këtij shteti të Azisë Juglindore, pjesa më e madhe e të cilit është e denominuar në instrumente konvencionale me interes.

“Shumica e detyrimeve të qeverisë janë në formë konvencionale,” thotë Mohamed Damak, kreu i Financës Islame në S&P Global Ratings. “Qeveria mund të zgjedhë të përdorë vetëm sukuk në të ardhmen për të rifinancuar të gjithë borxhin tregtar dhe huazimet e reja neto, duke supozuar që ekziston kërkesa në treg për këto instrumente.”

Damak shton se një pjesë e konsiderueshme e borxhit është në formën e huave shumëpalëshe, huave dypalëshe dhe linjave të këmbimit të bankave qendrore, me disa nga huatë shumëpalëshe që kanë afate shumë afatgjata. “Mbetet për t’u parë nëse dhe si mund të konvertohen ose strukturohen këto në një format të përputhshëm me Sheriatin,” shton ai.

Farrukh Raza, drejtor ekzekutiv i Islamic Finance Advisory & Assurance Services (IFAAS), beson se rinegocimi do të kërkojë kohë për shkak të shqetësimeve ligjore dhe të rrezikut nga kreditorët, si dhe kompleksitetit të ristrukturimit të borxhit ekzistues. “Palët e interesuara duhet të qëndrojnë të fokusuara dhe t’i zgjidhin këto çështje sa më shpejt të jetë e mundur.”

Pavarësisht hapave të ndërmarra nga SBP dhe SECP, disa praktikues të tregut theksojnë mungesën e koordinimit midis institucioneve kyçe dhe mungesën e afateve të qarta e realiste.

“Duhet të ketë një proces më të menduar mirë me një plan realist dhe objektiva të vendosura,” thotë Raza. “Duhet të ketë koordinim më të mirë midis politikave dhe zbatimit nga entitetet e ndryshme në vend.”

Ai përshkruan tri kërkesa kritike për një tranzicion të suksesshëm:

“Duhet të ketë vullnet politik për të mbështetur sinqerisht këtë tranzicion dhe që të gjithë aktorët të jenë të përafruar për ta realizuar atë,” thotë ai.
“Së dyti, duhet një plan i strukturuar mirë me objektiva dhe afate të qarta që të gjithë t’i kuptojnë dhe të punojnë drejt tyre.
Së treti, duhet të krijohet një kampion kombëtar ndërmjet institucioneve shtetërore që do të marrë përgjegjësinë, të udhëheqë dhe ta zbatojë këtë tranzicion.”

Kjo mungesë e koordinimit lidhet ngushtë me mungesën e komunikimit. Angazhimi publik ka qenë i kufizuar, me pak punëtori, konferenca apo fushata ndërgjegjësimi për të edukuar palët e interesuara se çfarë përfshin ky tranzicion, sipas Ansarit.

“Ndonëse SBP dhe SECP kanë bërë punë të vlefshme, tregu më i gjerë ende nuk është i qartë se si do të ndodhë ky tranzicion,” thotë ai. “Pa një komunikim të qëndrueshëm dhe bashkëpunim ndërmjet aktorëve, zbatimi deri në vitin 2027 do të jetë i vështirë.”

Ndryshimi i perceptimeve

Një sfidë e rëndësishme qëndron në perceptimin publik. Shumë konsumatorë shprehin dyshime mbi vërtetësinë e sistemit bankar islamik, duke e konsideruar atë një version të ripaketuar të sistemit bankar konvencional. Kjo mungesë besimi dëmton adoptimin e tij si dhe besueshmërinë.

Ansari vëren se shumë klientë bankash vënë në dyshim nëse ekziston një dallim kuptimplotë midis produkteve islame dhe atyre konvencionale. “Edhe pse është bërë shumë punë për të lehtësuar bankimin islamik, ende ekziston perceptimi se ai është thjesht një kopje e bankimit konvencional,” thotë ai.

Skeptikët gjithashtu tregojnë sfidat në vendet që kanë adoptuar sisteme financiare islame, përfshirë Iranin, Sudanin dhe Afganistanin, ndonëse Raza beson se krahasimet me këto vende janë të padrejta.

“Nuk është e drejtë të krahasohet tranzicioni i Pakistanit me këto vende sepse të gjitha vazhdojnë të jenë të sfiduara në skenën ndërkombëtare,” thotë ai. “Çështjet që ato përballen janë të natyrës politike dhe jo për shkak të sistemeve të tyre financiare të përputhshme me Sheriatin.”

Krijimi i vullnetit të mirë përmes edukimit dhe ndërgjegjësimit, së bashku me një plan të qartë dhe afat kohor për të përthithur këto ndryshime, mbetet kështu thelbësor.

Share.

Comments are closed.

Exit mobile version