Shtetet e Bashkuara nuk mund t’i ndërtojnë vetë teknologjitë e fuqishme.
Nga Christina Lu, gazetare në Foreign Policy.
Pavarësisht të gjitha përpjekjeve të saj për të nxitur një bum prodhimi të brendshëm në industritë kyçe, Shtetet e Bashkuara mbeten shumë të varura nga ekspertiza aziatike për të ndërtuar bateri, teknologjitë e fuqishme që mbështesin dronët, automjetet elektrike dhe shumë më tepër.
Është një realitet që u zbulua javën e kaluar kur zyrtarët amerikanë të imigracionit bastisën një kantier ndërtimi të një fabrike baterish për automjete elektrike (EV) në Xhorxhia dhe ndaluan rreth 475 punëtorë, shumica e të cilëve ishin shtetas të Koresë së Jugut. Fabrika është në bashkëpronësi të Hyundai, një prodhues makinash i Koresë së Jugut. Autoritetet amerikane thanë se bastisja ishte operacioni më i madh i zbatimit të ligjit në një vend të vetëm në historinë e Departamentit të Sigurisë Kombëtare.
Bastisja ndezi një stuhi diplomatike me aleatin e vjetër të SHBA-së, Korenë e Jugut, dhe ka hedhur dritë mbi gjendjen e sektorit amerikan të baterive. Bateritë janë thelbësore për të fuqizuar shumë prej teknologjive më të avancuara të mbrojtjes dhe energjisë në botë, përfshirë dronët dhe nëndetëset ushtarake. Megjithatë, industria amerikane mbetet thellësisht e varur nga njohuritë e huaja për të rritur sektorin e vet, dhe ekspertët paralajmërojnë se goditja e administratës Trump ndaj Hyundai rrezikon të trembë më tej investimet.
“Ne jemi të varur nga ndihma e huaj për të ndërtuar dhe shkallëzuar këtë teknologji,” tha Chris Berry, president i House Mountain Partners, një konsulencë e pavarur për analizën e metaleve. “Forca punëtore e Shteteve të Bashkuara nuk do të jetë në gjendje të ndërtojë këto lloje fabrikash jashtëzakonisht të detajuara teknikisht pa ndihmë të huaj.”
Nuk është e pazakontë që kompanitë e huaja të mbështeten fillimisht te talentet e tyre kur fillimisht zgjerojnë operacionet jashtë vendit dhe më pas të trajnojnë një fuqi punëtore lokale, thanë ekspertët.
“Numri i punonjësve koreanë në fillim, ndërsa ata transferojnë teknologjinë e menaxhimit, [është] më i lartë—dhe pastaj sa më shpejt që të munden, ata e transferojnë atë njohuri, dhe pastaj kthehen në shtëpi, dhe është më pak e kushtueshme për kompaninë,” tha Tami Overby, një konsulente biznesi ndërkombëtar e cila më parë drejtonte Këshillin e Biznesit SHBA-Kore në Dhomën Amerikane të Tregtisë.
Presidenti i Koresë së Jugut, Lee Jae-myung, bëri një vërejtje të ngjashme të enjten: “Ky nuk është punësim i përhershëm afatgjatë, por për të ngritur objekte dhe pajisje për fabrikat; ne kemi nevojë për teknikë për të instaluar makineri dhe pajisje. SHBA nuk ka personel të tillë dhe nuk do të japë viza që [punëtorët tanë] të qëndrojnë dhe të punojnë.” Ai e paralajmëroi Uashingtonin se bizneset e Koresë së Jugut do të “hezitonin të bënin investime direkte” në Shtetet e Bashkuara nëse nuk arrinte të zgjidhte shpejt çështjet e vizave.
Rasti i Hyundai ka ekspozuar gjendjen e ekspertizës amerikane në prodhimin e baterive. Sot, fuqia më e madhe e baterive në botë është Kina, e cila prodhon më shumë se tre të katërtat e të gjitha baterive të shitura globalisht—dhe e bën këtë në mënyrë të konsiderueshme më lirë dhe më efikase se konkurrentët e saj globalë—sipas Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë (IEA). Kina është burimi i më shumë se 70 për qind të të gjitha baterive EV të prodhuara ndonjëherë, duke nxitur ekspertizë të madhe në prodhim.
Pas Kinës, Korea e Jugut dhe Japonia janë gjigantë globalë të baterive që kanë bërë investime të mëdha jashtë vendit. Firmat koreane në veçanti kryesojnë listat në kapacitetin e prodhimit jashtë vendit, dhe vitin e kaluar prodhuesit koreanë plotësuan më shumë se 20 për qind të kërkesës globale për bateri të makinave elektrike.
“Koreanët, japonezët dhe kinezët në veçanti e kuptojnë vërtet teknologjinë pas këtyre baterive dhe kiminë, si dhe të mirat e të këqijat—por ata gjithashtu e kuptojnë se si të shkallëzohen me shpejtësi,” tha Berry.
Për të nxitur një bum të baterive në SHBA, administrata Biden shfrytëzoi ligjin e saj historik për klimën, Aktin për Reduktimin e Inflacionit (IRA), i cili përdori stimuj të mëdhenj tatimorë për të inkurajuar prodhimin e brendshëm dhe për të nxitur investime dhe interes të ri në sektor. IRA ishte “legjislacion që ndryshoi lojën,” tha Manish Dua, një analist në Benchmark Mineral Intelligence, në vitin 2023. “Shpenzimet masive të subvencioneve dhe kredive tatimore kanë nxitur pjesëmarrjen e sektorit privat në të gjithë hapësirën e teknologjisë së pastër.”
Presidenti amerikan Donald Trump ka shkuar në një drejtim krejt tjetër, me një varg lëvizjesh që synojnë të shkatërrojnë sektorin amerikan të energjisë së pastër, të zhbëjnë shumë nga kreditë tatimore të Bidenit dhe të lëshojnë më shumë prodhim të lëndëve djegëse fosile. Shënjestrimi i automjeteve elektrike nga administrata Trump—një treg kyç për bateritë—ka futur pasiguri të re në sektorin amerikan të baterive, ashtu si edhe lufta e saj tregtare me Kinën, e cila dominon zinxhirët e furnizimit të baterive.
Në të njëjtën kohë, Departamenti Amerikan i Energjisë ka njoftuar deri në 500 milionë dollarë mundësi financimi për të nxitur prodhimin dhe riciklimin e baterive, dhe prodhuesit amerikanë të makinave janë të etur ta çojnë Shtetet e Bashkuara në ballë të garës së baterive.
Në fillim të këtij viti, shefi i baterive të General Motors, Kurt Kelty, i bëri thirrje Amerikës së Veriut të “marrë udhëheqjen e baterive EV nga Kina.”
“Duke avancuar teknologjitë e baterive dhe duke nxitur inovacionin, duke forcuar prodhimin tonë vendas dhe duke e bërë zinxhirin tonë të furnizimit më konkurruesin në botë, ne po ndërtojmë jo vetëm bateri më të mira, por një industri më të fortë dhe më elastike amerikane për të ardhmen,” tha Kelty.
Firmat amerikane me të vërtetë kanë bërë hapa të mëdhenj në kërkimin dhe inovacionin për bateritë, veçanërisht me zhvillimin e kimive të reja të baterive. Por kjo është vetëm një pjesë e ekuacionit të baterive, thanë ekspertët.
“Ndonjëherë ka një hendek midis kërkimit dhe zhvillimit dhe shkallëzimit të vërtetë në nivel industrial dhe komercial,” tha Bryan Bille, një ekspert politikash në Benchmark. “Kjo është në thelb ajo ku Kina është vërtet e mirë.”
Disa ditë pas bastisjes së Hyundai, vetë Trump pranoi se kishte një hendek në prodhimin amerikan të baterive që të huajt kanë ndihmuar ta mbushin. “Nuk keni njerëz në këtë vend që dinë për bateritë,” tha Trump të dielën. “Ndoshta duhet t’i ndihmojmë dhe të lejojmë disa njerëz të vijnë dhe të trajnojnë njerëzit tanë.”
“Ne duhet të gjejmë një zgjidhje ku të sjellim ekspertë në mënyrë që njerëzit tanë të mund të trajnohen që ta bëjnë vetë,” shtoi Trump.
Megjithatë, rregullat amerikane të imigracionit dhe bastisja e Hyundai—e cila ka shkaktuar tronditje te firmat e tjera koreane dhe ndërkombëtare—gjithashtu rrezikojnë të largojnë pikërisht investimet që Trump ka kërkuar si pjesë e planit të tij të madh për të ndërtuar fuqinë prodhuese amerikane dhe për të shtyrë kompanitë të sjellin prodhimin në Shtetet e Bashkuara. Shtetet e Bashkuara nuk kanë një program vizash për kompanitë e huaja që dëshirojnë të sjellin punëtorë të kualifikuar për një periudhë afatshkurtër për qëllime ndërtimi, raportoi Washington Post.
Pasojat e bastisjes mund të jenë tashmë të dukshme. Zyrtarët e Koresë së Jugut thanë të enjten se Trump ofroi të lejonte qindra prej atyre punëtorëve të arrestuar të qëndronin në Shtetet e Bashkuara për të trajnuar një fuqi punëtore amerikane. Por vetëm një punëtor korean vendosi të qëndronte, thanë zyrtarët.
Shumë nga investitorët e mëdhenj të huaj në Shtetet e Bashkuara ka të ngjarë të jenë “mjaft të tronditur,” tha Overby. “Kjo u jep të gjithëve një moment për të marrë frymë dhe për të rishikuar rregullat dhe rregulloret e tyre të pajtueshmërisë me imigracionin, jo vetëm për punonjësit e tyre, por për kontraktorët, nënkontraktorët, të gjithë lart e poshtë zinxhirit të furnizimit.”
Pas bastisjes, firmat e Koresë së Jugut kanë ndaluar punën në të paktën 22 projekte në Shtetet e Bashkuara, dhe shefi i Hyundai i tha Bloomberg se incidenti kishte rezultuar në një “vonesë minimale prej dy deri në tre muaj” në fabrikën e baterive.
“Unë e shoh si një autogol,” tha Berry. “Po i presim hundët tona për inat të fytyrës këtu në Shtetet e Bashkuara.”
Christina Lu është pjesë e redaksisë së Foreign Policy.
