Sa kohë qëndron kafeina në organizëm?
Kafeina arrin nivelet maksimale në gjak rreth një orë pas konsumimit. Edhe pse kjo kohë mund të ndryshojë nga një person te tjetri, efektet e saj zakonisht zgjasin nga katër deri në gjashtë orë, ndërsa eliminimi i plotë nga trupi kërkon edhe më shumë kohë.
Sa zgjasin simptomat që shkakton kafeina?
Efektet e ndjeshme të kafeinës zakonisht zgjasin katër deri në gjashtë orë.
Megjithatë, në varësi të mënyrës se si trupi e përpunon atë, mund të ndjesh efektet për deri në 12 orë ose më shumë. Gjatë kësaj kohe, mund të ndihesh i/e zgjuar, i/e shqetësuar ose me ritëm të përshpejtuar të zemrës.
Edhe pasi efektet kryesore të kenë kaluar, një sasi e vogël e kafeinës mund të qëndrojë në trup për shumë orë, gjë që shpjegon pse ajo mund të ndikojë në gjumë, edhe nëse është konsumuar më herët gjatë ditës.
Çfarë ndikon në kohëzgjatjen e kafeinës në trup?
Kafeina përpunohet nga mëlçia, e cila ndihmon në largimin e saj nga organizmi.
Kohëzgjatja e përpunimit ndryshon nga personi në person, dhe gjysmëjeta e saj (koha që i duhet trupit për të larguar gjysmën e dozës) varion nga dy deri në 12 orë.
Disa faktorë që ndikojnë në këtë proces përfshijnë:
-
Gjenetika: Disa njerëz e përpunojnë më shpejt kafeinën për shkak të gjeneve të tyre, sidomos të gjeni CYP1A2.
-
Mosha: Fëmijët dhe të moshuarit e përpunojnë më ngadalë.
-
Shëndeti i mëlçisë: Sëmundjet e mëlçisë e ngadalësojnë eliminimin e kafeinës.
-
Shtatzënia: Gratë shtatzëna, veçanërisht në muajt e fundit, e përpunojnë më ngadalë.
-
Barnat: Disa ilaçe, si pilulat kontraceptive dhe disa antibiotikë, ndikojnë në mënyrën si trupi përpunon kafeinën.
-
Duhanpirja: Duhanpirësit e eliminojnë më shpejt kafeinën.
Shenjat që tregojnë se kafeina po humbet efektin
Ndërsa niveli i kafeinës bie, mund të përjetosh:
-
Lodhje
-
Dhimbje koke
-
Irritim emocional
-
Vështirësi në përqendrim
Simptomat e mungesës së kafeinës (tërheqjes)
Nëse e përdor rregullisht kafeinën dhe papritur ndalon, mund të përjetosh simptoma të mungesës së saj, si:
-
Dhimbje koke
-
Lodhje
-
Rënie humori
-
Vështirësi në përqendrim
-
Nervozizëm
Këto simptoma zakonisht fillojnë 12 deri në 24 orë pas dozës së fundit dhe mund të zgjasin disa ditë.
Si ndikon kafeina në trup?
Kafeina është një stimulues, që do të thotë se përshpejton komunikimin ndërmjet trurit dhe trupit. Ajo gjithashtu vepron si një diuretik, duke rritur urinimin.
Efektet e menjëhershme përfshijnë:
-
Rritje vigjilence dhe zgjimi
-
Rrahje më të shpejta të zemrës
-
Energi e shtuar
-
Përqendrim më i mirë
Efektet afatgjata mund të jenë:
-
Vështirësi për të fjetur
-
Zgjim gjatë natës ose gjumë i parehatshëm
-
Ankth apo shqetësim
-
Nevojë e shpeshtë për të urinuar
Sa kafeinë është e sigurt për t’u konsumuar?
Sipas ekspertëve, për shumicën e të rriturve të shëndetshëm, deri në 400 miligramë (mg) kafeinë në ditë është një sasi e sigurt.
Sasia e kafeinës në disa pije të zakonshme është:
| Burimi | Sasia që shërben | Përmbajtja e kafeinës |
|---|---|---|
| Kafe e zier | 8 ons (rreth 240 ml) | 95–200 mg |
| Çaj i zi | 8 ons | 14–60 mg |
| Pije të gazuara (cola) | 12 ons | 35–45 mg |
| Pije energjike | 8 ons | 70–100 mg |
Këto sasi mund të ndryshojnë sipas markës dhe përgatitjes.
Kafeina dhe gjidhënia
Nëse je duke ushqyer me gji dhe konsumon kafeinë, një sasi e vogël kalon në qumështin e gjirit. Foshnjat, sidomos të porsalindurit, e përpunojnë shumë më ngadalë kafeinën.
Studime të ndryshme kanë treguar se sasitë normale të kafeinës në qumështin e gjirit zakonisht nuk ndikojnë në rrahjet e zemrës apo gjumin e foshnjës. Megjithatë, sasia e tepërt mund të shkaktojë nervozizëm te foshnja dhe të vështirësojë gjidhënien.
Si të zbusësh efektet anësore të kafeinës?
Nëse ndien shqetësime nga kafeina, provo këto:
-
Pij shumë ujë për të qëndruar i hidratuar
-
Shmang kafeinën në orët e vona të ditës
-
Ha një ushqim të lehtë për të ngadalësuar përthithjen
-
Përdor frymëmarrje të thellë për të qetësuar trupin
-
Redukto gradualisht sasinë e konsumuar
-
Mos konsumo kafeinë për të paktën gjashtë orë para gjumit
A mund ta “shpëlash” kafeinën nga organizmi?
Jo, nuk mund të përshpejtosh procesin e shpërbërjes së kafeinës pasi ajo është konsumuar. Megjithatë, të pish ujë është gjithmonë e dobishme për hidratim dhe mbajtjen e një ekuilibri të mirë në trup.
Përmbledhje kryesore:
-
Kafeina arrin kulmin në gjak rreth 60 minuta pas konsumimit.
-
Efektet e saj zgjasin 4–6 orë, por mund të zgjasin edhe më shumë.
-
Gjysmëjeta e kafeinës është 2–12 orë dhe ndikohet nga mosha, gjenet, shëndeti i mëlçisë dhe shtatzënia.
-
Konsumimi me moderim dhe në kohën e duhur ndihmon në shmangien e efekteve anësore si pagjumësia ose ankthi.
